Krzysztof Turzański - Sława Umińska-Kajdan

2024-09-19

Wolność słowa w internecie…

Innymi słowy – mamy wolność słowa i poglądów, ale to nie oznaczy, że możemy obrażać, poniżać i krzywdzić innych ludzi. Wolność słowa nie jest nieograniczona. Ogranicza ją wolność i godność drugiego człowieka. I trzeba rozgraniczyć wolność słowa rozumianą jako przedstawianie swojego punktu widzenia od zwykłego hejtu.

W 2021 roku Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na znaczenie swobodnego obiegu wiedzy, opinii i poglądów, ale także na konieczność wprowadzenia rozwiązań umożliwiających usuwanie i blokowanie treści niezgodnych z prawem.

Na mocy wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 2019 roku w sprawie przeciwko Facebook Ireland Limited – administratorzy portali internetowych zostali zobowiązani do usuwania mowy nienawiści, treści zniesławiających czy naruszających dobra osobiste.

I tak naprawdę ostatnie akcje w obronie “wolności słowa” prowadzone przez opozycję w Piekarach Śląskich są tak naprawdę walką o zgodę na hejt, obrażanie i łamanie prawa. Generalnie sprowadza się do tego, że radni chcą aby ich kolega, kandydujący do Rady Miasta z jednego z komitetów mógł swobodnie obrażać osoby, które mają inne poglądy niż on.

Tak naprawdę merytoryczny zarzut, z którym muszę się zgodzić, podniósł w dyskusji publicznej Grzegorz Grochowski – wskazując inne obraźliwe komentarze na miejskim facebooku, krzywdzące dla drugiej strony politycznego sporu, które nie zostały skasowane (a powinny). Wszystkich powinny obowiązywać te same reguły. Rzecznik prasowy odszukał wskazane publikacje i wszystkie usunął.

Jestem przekonany, że przede wszystkim miejski profil na facebooku nie jest płaszczyzną dyskusji politycznej, tylko omawiania tematyki miejskiej. Podobnie jak w UM obowiązuje zakaz agitacji politycznej, tak strona UM powinna być od niej wolna. A spory partii politycznych: PiS, PO, Konfederacji i innych, znane z płaszczyzny ogólnopolskiej nie powinny mieć tutaj miejsca. Nie powinny być publikowane także komentarze wulgarne, chamskie i obraźliwe.

Na blogu wprowadziłem regulamin dyskusji, jasno wskazujący zasady na jakich rozmawiamy. Podobne regulaminy obowiązywały na forach internetowych i nigdy nie były traktowane jako “ograniczanie wolności słowa”. Piszemy na konkretne tematy, w odpowiednich miejscach i w sposób nie naruszający zasad współżycia społecznego. Komentarze, które nie spełniają kryteriów – są usuwane. Jeśli zdarza mi się błąd i publikacja komentarza, który powinien być usunięty – reaguję na zgłoszenia Czytelników. Podobnie, jak w  przypadku zastrzeżeń dotyczących usunięcia komentarza  – zdarza mi się zmienić decyzję i przywrócić komentarz po uprzedniej moderacji – np. usunięciu przekleństwa.

Myślę, że podobny regulamin powinien powstać dla miejskiego profilu facebooka i być konsekwentnie przestrzegany.

Kłopoty dotyczące panowania nad jakością dyskusji w internecie są zdiagnozowane, znane i stanowią wyzwanie. Wnioski wyciągnięte przez Rzecznika Praw Obywatelskich:

Poczucie pozornej anonimowości w internecie otworzyło Puszkę Pandory. Fake newsy, fake konta, anonimowe strony publikujące wątpliwe treści, przestępcy stojący za portalami “informacyjnymi”, trudności z odróżnieniem tego co jest prawdą a co kłamstwem, wyzwiska, wulgaryzmy i poniżanie drugiego człowieka, hejt. Niemal każdy temat: sport, kultura, muzyka, moda, zdrowie, klimat, polityka…  na każdym portalu wywołuje komentarze pełne złości, agresji, nienawiści.

Na koniec, najkrótsze podsumowanie. Nowe instrumenty prawne, moderacja, usuwanie treści i blokowanie użytkowników nie byłoby potrzebne, gdybyśmy prowadzili dyskusję w formie cywilizowanej, uczciwej i z poszanowaniem drugiego człowieka. Tak niestety nie jest. Internet stał się błogosławieństwem i przekleństwem naszych czasów.

Szanujmy się. Każdą nawet najbardziej ostrą krytykę można ubrać w formę nieobraźliwą. 

Zapraszam do dyskusji.

PS. Na marginesie sporów o wolność słowa w naszym mieście: radni opozycji walczą o wolność słowa i mają pretensje o usunięte komentarze i zablokowane konta, a jednocześnie ci sami radni opozycji na swoich profilach usuwają niewygodne komentarze i blokują użytkowników. Zdziwił mnie radny i funkcjonariusz policji Łukasz Świerkowski, który usuwa komentarze nie ze względu na ich treść, ale ze względu na fakt, że wynika to “z zasad bezpieczeństwa sieci i nie należy odpowiadać na podejrzane wiadomości”.

Nie wiem jak Pan radny weryfikuje konta facebooka, ale kiedy ktoś ma ustawiony profil na dostępny tylko dla znajomych i publikuje komentarz to nie mogę zobaczyć  zawartości jego profilu. Czy to znaczy, że nie ma prawa do zabrania głosu? Poza tym, na moim blogu cała dyskusja jest anonimowa, niezweryfikowana i w myśl “zasad” pana radnego nie powinna się odbywać. I tu warto powiedzieć – że wolność słowa gwarantowana przez Konstytucję RP – gwarantuje także możliwość prezentowania poglądów anonimowo. Nawet dziennikarze mają zagwarantowane prawo do używania pseudonimu, zamiast swoich danych osobowych.

Wyraźnie mamy różny pogląd na temat wolności słowa – jednak z mojej perspektywy – jeśli ktoś głosi skrajną zasadę, nieograniczonej wolności słowa, a następnie usuwa komentarze – staje się niewiarygodny. Głosi zwyczajne frazesy, w które sam nie wierzy i reguły, których sam nie przestrzega.