Krzysztof Turzański - Sława Umińska-Kajdan

2019-10-22

Moje pierwsze spotkanie z noblistką

Nie poznaliśmy się wcześniej, więc nadrabiam zaległości. Na stosie leżą wszystkie jej książki. Wybieram “Prowadź swój pług przez kości umarłych”… Powiedzmy, że kryminał, więc dobra rzecz na początek. Pierwsza randka, jednak noblistka – nie bardzo wiem czego się spodziewać. Czytam szybko, choć nie mogę powiedzieć, żeby lektura mnie pochłonęła. Kolejna jest “E.E.” – “staroć”. Szybko poszło. Muszę jednak zrobić przerwę, bo Tokarczuk nie da się czytać jednym tchem. 

Przyznam się bez bicia. Zachwycony nie jestem. Coś jest w jej stylu co mi przeszkadza, nie pozwala zatonąć w przedstawianym świecie. To nie jest lekka autorka. Przeczytam wszystko, żeby mieć o czym dyskutować, ale na ten moment nie jestem przekonany. Nie są to książki, które chciałbym przeczytać po raz drugi. Przeczytałem, ale na regale nie postawię, bo na nim stawiam tylko takie, do których chcę wrócić. Z drugiej strony Nobel to nie to samo co popularność. Literatura nie musi być lekka, łatwa i przyjemna – to nie disco-polo.

Do Tokarczuk podchodziłem z dużym oczekiwaniem. Bo noblistka, bo wywrotowiec. Niczego wywrotowego się nie doszukałem, żadnego szkalowania Polski, czy Polaków. Z drugiej strony ten zarzut zawsze jest przedstawiany jakoś tak ogólnie, bez konkretnych cytatów. Kto wie, może w innych pozycjach. Przeczytam wszystkie, będę wiedział.

Marudzę trochę i nie wiadomo: czytać, czy nie czytać. Specjalistą od literatury nie jestem, ale nagrody Nobla nie dostaje się przez przypadek. Coś w tym musi być. Ilu Czytelników, tyle gustów, spojrzeń i oczekiwań. Nawet jeśli akurat ja nie jestem przekonany, to nie znaczy, że Wy nie będziecie zachwyceni. Tak więc warto przeczytać. Aż tylu noblistów nie mamy, żeby było to jakieś niezwykłe wyzwanie.

Wszyscy rzucili się (tak jak ja) na Tokarczuk. Czytają, żeby sprawdzić… co takiego napisała. Mnie się marzy coś innego. Żeby nagroda trafiła do kogoś kto wpierw wstrząsnął światem, a później został nagrodzony. To chyba byłaby właściwa kolejność. Zawsze śmieję się, że Nobla należało przyznać za Harrego Pottera, bo to jedyna pozycja jaką znam, która skłoniła masowo do czytania dzieci. W XXI wieku był to prawdziwy cud. Niestety zamordowaliśmy go ekranizacją i dziś to już niewiele znacząca bajka dla dzieci. Szkoda. Wszystko jednak przemija. Jak pory roku w “Chłopach”, przez których dziś już naprawdę trudno przebrnąć.

Wracając do głównego tematu – przede mną jeszcze sporo pozycji. Przeczytam wszystkie.